کم مطالعه بودن نویسندگان ما موجب می‌شود در دایره تنگ خود باقی بمانند

محبوبه نجف‌خانی، مترجم در گفتگو با خبرنگار مهر و در پاسخ به این‌که چرا نویسندگان ما، همچنان از نوستالژی‌‌های خود می‌نویسند، در حالی‌که نویسندگان مطرح دنیا به دغدغه‌های روزآمدی چون تخریب محیط زیست و حقوق انسانی می‌پردازند، گفت: نویسندگان ما روزآمد نیستند، مطالعه نمی‌کنند، فیلم نمی‌بینند، حتی به ندرت ترجمه‌هایی که منتشر می‌شود را می‌خوانند؛ این مسئله باعث می‌شود که در دایره تنگ خود باقی بمانند. در صورتی ترجمه‌های جدید را می‌خوانند که یا داور کتاب سال باشند یا به آنها سفارش نقد داده شود.

مترجم مجموعه «جودی دمدمی‌مزاج» به این‌که به‌زور نمی‌توان بچه‌ها را به خواندن کتاب واداشت، اشاره و بیان کرد: بچه‌ها را نمی‌توان با وجود رسانه‌های جذاب و قدرتمند دیگر به خواندن مجموعه هفت جلدی هری‌پاتر تشویق کرد. هستند بچه‌هایی که 12 بار این مجموعه را خوانده‌اند. حالا کافی است از نویسندگان ایرانی بپرسید، هری پاتر را خوانده‌اند یا نه؟ حتم دارم که تعداد زیادی از نویسنده‌ها این مجموعه را نخوانده‌اند و تنها از آن انتقاد می‌کنند بی آنکه به بررسی علت‌هایی بپردازند که موجب جذابیت و محبوبیت هری‌پاتر و درکل گرایش نوجوانان به ترجمه در برابر تالیف شده است.

به گفته نجف‌خانی، امروز بازارهای آمریکا هم پرشده از کتاب‌های شبیه هم اما مهم است که حتی در تقلید هم حرف تازه‌ای مطرح شده باشد. گاهی نویسندگان ما، دست به تقلیدهای بسیار ضعیف از داستان‌های جنایی و ماجراجویانه می‌زنند و خوب است حداقل کار متفاوتی انجام دهند و طرح تازه‌ای بیندازند.

مترجم مجموعه آثار رولد دال معتقد است جدای از نویسندگان، مترجمان هم باید دست به انتخاب‌های هوشیارانه بزنند. او به اهمیت و ضرورت وجود جامعه‌شناسی مخاطب اشاره کرد و افزود: مترجمان باید جامعه مخاطب خود و نیاز و خواسته او را بشناسند و براساس این شناخت به انتخاب کتاب بپردازند.

نجف‌خانی، وزارت ارشاد و محدودیت‌هایی که ایجاد می‌کند را یکی دیگر از مواردی دانست که موجب می‌شود نویسندگان ما بی‌خبر از دغدغه‌های امروز جهان به نوشتن نوستالژی‌های خود بپردازند. وی گفت: وقتی نویسندگان و حتی مترجمان ما نمی‌توانند از عشق و مسایل مربوط به دوران بلوغ بنویسند و چه بخواهند و چه نخواهند ناچار هستند یک رده سنی را نادیده بگیرند، خواه ناخواه بخشی از جامعه مخاطبان خود را از دست می‌دهند. برای مثال ما برای ‌بچه‌های دوم و سوم راهنمایی، هیچ کتابی نداریم. در حالی که اصلاً تیراز 500 نسخه یا نه همان 2000 نسخه کتاب، جایی برای نگرانی ارشاد باقی نمی‌گذارد.